1001 câu hỏi-Cuộc sốngNo Comments

Bánh chưng không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là biểu tượng tinh thần của người Việt mỗi dịp Tết đến xuân về. Với hình ảnh vuông vức, màu xanh mướt của lá dong và hương vị thơm ngon đậm đà, bánh chưng gói trọn những giá trị văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc. Sự hiện diện của bánh chưng trên mâm cỗ ngày Tết mang ý nghĩa để tưởng nhớ tổ tiên và gửi gắm mong ước về một năm mới an lành, ấm no.

Nguồn gốc bánh chưng

Theo truyền thuyết, sau khi đánh giặc Ân, Vua Hùng thứ 6 yêu cầu các con dâng lễ vật đặc biệt để chứng tỏ lòng hiếu thảo. Ai dâng lễ vật có ý nghĩa nhất thì vua sẽ truyền ngôi lại cho người đó. Các người con của vua đều mang đến những của ngon vật lạ. Duy chỉ có Lang Liêu, con thứ 18 của vua vì nghèo khó lại không có gì để dâng lên vua cha.

Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ thấy thần mách bảo. Thần nói rằng trong trời đất, không gì quý bằng gạo, thứ nuôi sống con người. Lang Liêu được chỉ dẫn làm bánh hình vuông tượng trưng cho đất và bánh hình tròn tượng trưng cho trời. Bánh được gói trong lá với phần nhân bên trong tượng trưng cho cha mẹ sinh thành.

Lang Liêu thực hiện theo lời dạy và dâng lên Vua Hùng. Vua ăn thấy ngon và hỏi về ý nghĩa của bánh. Sau khi nghe câu chuyện, vua xúc động và đặt tên bánh là “Bánh chưng” (hình vuông tượng trưng cho đất) và “Bánh giầy” (hình tròn tượng trưng cho trời).

Từ đó vào mỗi dịp Tết, vua lệnh cho dân chúng làm bánh chưng và bánh giầy dâng lên tổ tiên. Đây là nghi lễ cầu mong tổ tiên phù hộ cho một năm mới đầy may mắn và vụ mùa bội thu.

Mỗi dịp tết đến xuân về, bánh chưng là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm người Việt

Ý nghĩa bánh chưng ngày Tết

Chiếc bánh chưng, bánh giầy không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là biểu tượng của nền văn minh nông nghiệp lúa nước. Lá dong bao bọc bên ngoài bánh chưng được lấy từ tự nhiên. Phần nhân bên trong làm từ gạo nếp, đậu xanh, hành, thịt heo – những nguyên liệu gắn liền với cuộc sống của người Việt.

Bánh chưng xuất hiện vào dịp Tết như lời tri ân trời đất. Người xưa gửi gắm lòng biết ơn vì mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống đủ đầy. Bánh chưng cũng thể hiện chữ hiếu của con cái với cha mẹ. Phong tục biếu bánh chưng cho bậc sinh thành trong ngày Tết bắt nguồn từ ý nghĩa sâu sắc này.

Cách gói bánh chưng ngày Tết

Gói bánh chưng đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ như một nghệ thuật truyền thống. Để bánh vuông vắn, chắc chắn và đẹp mắt, hãy làm theo hướng dẫn dưới đây:

  • Bước 1: Xếp 4 lá dong vào khuôn. Gấp đôi mỗi lá theo chiều dọc tạo đường thẳng. Đặt các lá vào bốn góc khuôn sao cho đường gấp lá thẳng hàng và khít nhau.
  • Bước 2: Rải một lớp gạo nếp mỏng, phủ đều các góc khuôn để tạo nền vững chắc.
  • Bước 3: Lần lượt đặt nhân đậu xanh, thịt đã ướp gia vị, tiếp đó là thêm một lớp đậu xanh lên trên. Phủ kín phần nhân bằng một lớp gạo nếp cuối cùng.
  • Bước 4: Gấp các mép lá dong vào khuôn, miết chặt để cố định bánh. Dùng dây lạt buộc chắc bánh theo hình chữ thập. Lưu ý, không buộc quá chặt để bánh không bị nứt khi luộc.

Cách luộc bánh chưng ngon, chuẩn vị

Sau khi gói, bạn xếp bánh vào nồi và đổ nước ngập mặt bánh. Thời gian luộc từ 5 đến 8 tiếng cho bánh nhỏ lâu hơn nếu bánh lớn.

Trong lúc luộc, bạn nên kiểm tra và bổ sung nước thường xuyên để bánh luôn ngập nước. Khi được một nửa thời gian, hãy nhẹ nhàng đảo bánh để bánh chín đều hơn.

Bánh chưng nhân thịt heo đậu xanh hoà quyện cùng với lớp nếp bên ngoài mềm dẻo bắt miệng

Khi bánh chín, bạn vớt ra và ngâm ngay vào nước lạnh khoảng 15-20 phút. Sau khi ngâm nước lạnh, đặt bánh lên bề mặt sạch, dùng vật nặng ép nhẹ trong 5-8 tiếng. Ép bánh giúp loại bỏ nước thừa, làm bánh chắc hơn và bảo quản được lâu.

Thành phẩm sau cùng là chiếc bánh chưng thơm, chắc, có lớp vỏ lá xanh tươi có hương vị đậm đà. Món bánh này thích hợp làm quà biếu hoặc dâng lên tổ tiên vào ngày Tết, vừa ý nghĩa vừa thơm ngon.

Hy vọng bài viết thuyết minh về bánh chưng trên đã giúp bạn hiểu hơn về ý nghĩa của món bánh truyền thống này. Mỗi chiếc bánh chứa đựng câu chuyện về lòng thành kính đối với tổ tiên và là sự thể hiện nét đẹp văn hóa dân tộc. Qua hàng nghìn năm, bánh chưng vẫn giữ nguyên giá trị và ý nghĩa của mình, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Dù cuộc sống có thay đổi, nhưng bánh chưng luôn là dấu ấn không thể thiếu trong mỗi dịp Tết, khẳng định bản sắc văn hóa Việt Nam bền vững theo thời gian. 

Comment closed!